İLAÇ İÇMEK ORUCU BOZAR MI? | Oruçluyken ilaç, hap, şurup içmek orucu bozar mı DİYANET?

ORUÇLUYKEN İLAÇ İÇMEK ORUCU BOZAR MI? | Ramazan ayının gelişiyle birlikte oruç ibadetini idrak eden milyonlarca Müslüman, orucun hangi durumlarda bozulacağını araştırıyor. Oruç tutmak maksadıyla niyet edilmesinin akabinde iftar vaktine kadar insanların bir şey yiyip içmemesini emreden İslamiyet, güneşin doğuşundan gün batımına kadar bu açlığın sürdürülmesini buyurmuştur. Pekala oruçluyken ilaç içmek orucu bozar mı? İşte Diyanet’in açıklamalarıyla merak edilenler…

ORUÇLUYKEN İLAÇ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI DİYANET?

İslâm’ın beş temel temelinden biri olan oruç; fecr-i sâdıktan (tan yerinin beyazlığından) güneşin batmasına kadar yeme, içme ve cinsî münasebetten uzak durarak îfâ edilen bir ibâdettir. Buna binaen oruç; yemek, içmek, cinsel münasebet ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur.

Hanefi mezhebinden İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’in görüşüne ve bu doğrultuda Osmanlı’da Fetvâhane-i Âli’nin verdiği fetvaya ve Heyetimizce daha evvelki yıllarda alınan kararlara uygun olarak 2005 yılında Heyetimiz, besleyici ve keyif verici olarak kullanılmayan aşıların iğne formunda uygulanmasının orucu bozmayacağı kararına varmıştır. Aşağıda açıklandığı üzere, günümüzde milletlerarası fetva meclislerinin görüşleri de bu istikamettedir.

İğne ve aşı bağlamında tedavi prosedürleriyle ilgili olarak bedene verilen unsurlar ve uygulanan tedavi yollarından orucu bozanlar şunlardır:

Vücûda kan vermek

Vücuda serum vermek

Vitamin içerikli iğne yaptırmak

Gıda ve keyif verici enjeksiyonlar

Su, yağ ve gibisi besin özelliği taşıyan dışarıdan bir hususun bedene verilmesiyle uygulanan endoskopi, kolonoskopi, bölgesel ve genel anestezi yaptırmak

Periton diyalizine girmek

Damara serum verilerek yapılan hemodiyaliz

İğne ve aşı bağlamında tedavi metotlarıyla ilgili olarak uygulanan tedavi tekniklerinden orucu bozmayanlar ise şunlardır:

Salgın hastalıklar için yapılan aşılar

Ağrıyı dindiren iğneler

Besleyici içeriğe sahip olmayan yalnızca tedavi amaçlı iğneler

Lokal anestezide kullanılan bedenin muhakkak bir yerini uyuşturmak için vurulan iğneler

Hastaya rastgele bir sıvı unsuru verilmeden hemodiyaliz yaptırmak

Anjiyo ve biyopsi yaptırmak

Vücûda merhem sürmek

Vücûda ilaçlı bant yapıştırmak

Oruçlu bir kimsenin legal mazeret olmaksızın besin yahut ilaç cinsinden bir şeyi su ile yahut susuz olarak yemesi/içmesi orucu bozar. Bu durumlarda kefaret gereklidir. Lakin oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur. Ancak kefaret gerekmez. Diğer bir vakitte kazası yapılmalıdır.

Tedavi hedefli kullanılan merhem ve ilaçlı bantlar ise orucu bozmamaktadır. Bu tedavi tekniklerinde deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla bedene sürülen merhem, krem vb. şeyler kana karışmaktadır. Fakat cildin bu emişi çok az ve yavaş olduğundan, ayrıyeten yeme içme manasına gelmediğinden oruç bozulmaz.

Ancak, nefes darlığı dışında oruç tutmaya pürüz öbür sıhhat sorunu bulunmayan astım hastaları, soluk almayı rahatlatacak özel spreyi ağızlarına püskürterek oruç tutabilirler. Ağza püskürtülen bu ilaçlar orucu bozmaz. Zira bu spreyden bir kullanımda 1/20 ml. üzere çok az bir ölçü ağza sıkılmaktadır. Bunun da değerli bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarları tarafından emilip yok olmaktadır. Bundan geriye kalan ölçünün tükürükle mideye ulaştığı konusunda ise, kesin bir bilgi yoktur.

Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu ölçünün çok az olduğu görülmektedir. Oruçlunun, abdest alırken ağzına aldığı sudan kalan ölçünün mideye ulaşması hâlinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis-i şerifler vardır. (Dârimî, es-Sünen, Savm, 16) Bu mevzuda icma oluşmuştur.

Ayrıca, misvaktan kimi kırıntıların ve kimyevi hususların mideye ulaşması kaçınılmazdır. Hâl bu türlü iken Hz. Peygamberin (s.a.s.) oruçlu olarak misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 27; Tirmizî, Savm, 29). Öbür taraftan, “kesin olarak bilinen, kuşku ile bozulmaz.” kuralı yeterince, mideye bir şeyin ulaşıp ulaşmadığı konusundaki kuşku ile de oruç bozulmaz. Bu prestijle astımlı hastaların, rahat nefes almalarını sağlamak hedefiyle ağza püskürtülen oksijenli ilaç, orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar).

ORUÇLUYKEN HAP, ŞURUP İÇMEK ORUCU BOZAR MI?

Oruçlu bir kimsenin yasal mazeret olmaksızın besin yahut ilaç cinsinden bir şeyi su ile yahut susuz olarak yemesi/içmesi orucu bozar. Bu durumlarda kefaret gereklidir. Fakat oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur. Lakin kefaret gerekmez. Öbür bir vakitte kazası yapılmalıdır.

Tedavi emelli kullanılan merhem ve ilaçlı bantlar ise orucu bozmamaktadır. Bu tedavi metotlarında deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla bedene sürülen merhem, krem vb. şeyler kana karışmaktadır. Fakat cildin bu emişi çok az ve yavaş olduğundan, ayrıyeten yeme içme manasına gelmediğinden oruç bozulmaz.

ORUÇLUYKEN KREM, MERHEM, YAĞ SÜRMEK ORUCU BOZAR MI?

Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla bedene sürülen yağ, merhem ve gibisi şeyler emilerek kana karışmaktadır. Fakat cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Başka taraftan bu süreç, yeme içme manasına da gelmemektedir. Bu prestijle, deri üzerine sürülen merhem, yapıştırılan ilaçlı bantlar orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Merğînânî, el-Hidâye, II, 263-264; Kâsânî, Bedâî’, II, 98; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 366, 367).

ORUCU BOZAN ŞEYLER NELERDİR?

Orucun temel ögesi, yeme, içme ve cinsel münasebetten uzak durmak, nefsi bunlardan yoksun bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu manaya gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile üzere keyif veren tütün kökenli dumanlı unsurlar ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm hususlar oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da tıpkı karara tabidir.